Hortensia yetiştirme adımları nelerdir ve tohumdan nasıl başlanmalıdır?

Hortensia Yetiştirme: Temel Adımlar

Hortensia Yetiştirme: Temel Adımlar Hortensia bitkisi, büyüleyici çiçekleriyle bahçelerimize ve iç mekanlarımıza güzellik katan popüler bir bitkidir. Hortensia yetiştirmek isteyenler için, temel adımları takip etmek başarılı bir yetiştirme süreci sağlamak için önemlidir. Doğru Konum Seçimi: Hortensia bitkisi, genellikle yarı gölge veya gölgeli alanlarda iyi gelişir. Güneşli bölgelerde fazla sıcaklık ve kuruluk nedeniyle yapraklarında yanıklar oluşabilir. Bu nedenle, bitkinizi sabah güneşine maruz kalan bir yerde konumlandırmak idealdir. Toprak Hazırlığı: Hortensialar, nemli, iyi drene edilen ve organik madde açısından zengin toprakları tercih eder. Toprağı humuslu bir bahçe toprağı ve kompost karışımıyla zenginleştirebilirsiniz. Ayrıca, toprağın pH seviyesini 5.5 ila 6.5 arasında tutmak hortensia bitkisinin iyi gelişmesini sağlar. Sulama ve Nem Kontrolü: Hortensia bitkileri sulama konusunda özen göstermeyi gerektirir. Toprağın nemli kalmasını sağlamak önemlidir, ancak su birikiminden kaçınılmalıdır. Sulama, toprak yüzeyi hafifçe kuruduktan sonra yapılmalıdır. Sulama suyunun pH seviyesinin de asidik olmasına dikkat edilmelidir. Gübreleme: Hortensialar, büyük ve renkli çiçeklerini beslemek için düzenli gübreleme ister. İlkbaharda organik gübre veya özel hortensia gübresi kullanabilirsiniz. Gübrelemeyi bitkinin aktif büyüme dönemlerinde, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında yapmanız önerilir. Budama: Hortensia bitkileri düzenli budama ile şekil verilebilir ve daha sağlıklı büyüme teşvik edilebilir. Budama genellikle ilkbaharda yapılır. Solmuş çiçek başlıklarını keserek yeni çiçek tomurcuklarının oluşmasını sağlayabilirsiniz. Budama sırasında dikkatli olun ve fazla kesim yapmaktan kaçının, aksi takdirde gelecek yılın çiçeklenmesini etkileyebilirsiniz. Hortensia bitkisi, doğru bakım ve yetiştirme adımlarıyla büyüleyici çiçekler sunabilir.

Hortensia Toprak İhtiyaçları ve Hazırlık

Hortensia Toprak İhtiyaçları ve Hazırlık Hortensia bitkisi, sağlıklı bir büyüme ve göz alıcı çiçeklenme için doğru toprak koşullarını gerektirir. Toprak hazırlığı, hortensia bitkilerinin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlayarak sağlıklı bir kök gelişimi ve çiçeklenme sağlamak için önemlidir. Hortensialar nemli, iyi drene edilen ve organik madde açısından zengin toprakları tercih eder. İyi drene edilen toprak, suyun birikmemesini ve köklerin çürümesini önler. Hortensiaların kökleri suya doygun kalmamalı, ancak sürekli nemli olmalıdır. Toprak hazırlığına başlarken, bahçe toprağınızı iyice gözlemleyin. Eğer toprak fazla kumlu veya killi ise, toprak yapısını iyileştirmek için gerekli önlemleri almanız önemlidir. Eğer toprak çok killi ise, kum ve kompost ekleyerek drene edilebilirliğini artırabilirsiniz. Ayrıca, toprak yapısını iyileştirmek için organik malzemeler ve kompost kullanabilirsiniz. Hortensia bitkileri asidik toprak pH seviyesini tercih eder. Toprağın pH seviyesini 5.5 ila 6.5 arasında tutmak hortensia bitkilerinin besinleri daha iyi emmesine ve sağlıklı büyümesine yardımcı olur. Toprağın pH seviyesini ölçmek için bir toprak test kiti kullanabilir ve ihtiyaç duyulan pH seviyesine göre uygun düzeltmeleri yapabilirsiniz. Eğer toprak pH seviyesi çok yüksekse, toprağı sülfür veya diğer asitlik artırıcı maddelerle düşürebilirsiniz. Hortensia bitkileri için toprak hazırlığı, bitkileri dikmeden önce yapılmalıdır. Bitkileri dikmeden önce toprağı kazın ve iyice gevşetin. Daha sonra, toprağı organik gübre veya özel hortensia gübresi ile zenginleştirin. Gübrelemeyi bitkinin aktif büyüme dönemlerinde yapmak daha etkili olacaktır. Hortensia bitkileri için doğru toprak hazırlığı, sağlıklı kök gelişimi ve çiçeklenme için temel bir adımdır. Doğru toprak yapısını sağlamak ve besin maddelerini sağlamak, hortensia bitkilerinin uzun ömürlü ve göz alıcı çiçekler sunmasını sağlar.

Hortensia Sulama ve Nem Kontrolü

Hortensia Sulama ve Nem Kontrolü Hortensia bitkisi sulama konusunda özen göstermeyi gerektiren bir bitkidir. Doğru sulama ve nem kontrolü, bitkinin sağlıklı büyümesini ve çiçeklenmesini sağlamak için önemlidir. Hortensia bitkilerinin nemli bir ortamda yetişmeleri ve susuz kalmamaları gerekmektedir. Hortensiaların sulanması için toprağın nem seviyesini gözlemlemek önemlidir. Sulama, toprak yüzeyi hafifçe kuruduktan sonra yapılmalıdır. Aşırı sulama bitkinin köklerinin çürümesine ve hastalanmasına neden olabilir. Bunun yanı sıra, su birikiminin de bitkinin köklerine zarar verebileceği unutulmamalıdır. Sulama suyunun pH seviyesi hortensia bitkileri için önemlidir. Hortensialar asidik ortamları tercih eder. Sulama suyunun pH seviyesini düşürmek için suya limon suyu veya sirke ekleyebilirsiniz. Bununla birlikte, toprağın pH seviyesini düzenli olarak ölçmek ve ihtiyaç duyulan pH seviyesine göre ayarlamak önemlidir. Hortensialar, özellikle sıcak havalarda daha fazla su ihtiyacı duyabilirler. Sıcak havalarda bitkinin su kaybını azaltmak için yaprakları hafifçe spreyleyebilirsiniz. Bu, bitkinin yapraklarının nemli kalmasına yardımcı olur. Ayrıca, sıcak havalarda sulama işlemini sabahın erken saatlerine veya akşam saatlerine denk getirmek, suyun daha iyi emilimini sağlar. Hortensia bitkileri, saksıda yetiştiriliyorsa dikkatli bir sulama rejimi gerektirir. Saksının altında bir drenaj deliği olduğundan emin olun ve fazla suyun birikmesini önlemek için saksıya drenaj malzemeleri ekleyin. Saksılı bitkiler daha hızlı kuruyabilir, bu yüzden sulama ihtiyaçlarını daha yakından takip etmek önemlidir. Hortensia bitkisi sulama ve nem kontrolüne dikkat edildiğinde sağlıklı bir şekilde büyüyebilir ve çiçeklenebilir. Bitkinin su ihtiyaçlarını gözlemlemek, düzenli ve kontrollü sulama yapmak ve nemli bir ortam sağlamak, hortensia bitkisinin güzelliklerini sergilemesini sağlar.

Hortensia Gübreleme ve Beslenme

Hortensia Gübreleme ve Beslenme Hortensia bitkileri, sağlıklı bir büyüme ve çiçeklenme için düzenli olarak gübrelenmeyi gerektirir. Doğru gübreleme ve beslenme yöntemleri, bitkinin besin ihtiyaçlarını karşılayarak sağlıklı bir gelişim ve renkli çiçekler sunmasını sağlar. Hortensialar için gübreleme işlemi, bitkinin büyüme dönemlerinde ve çiçeklenme öncesi dönemde önemlidir. İlkbahar ve yaz aylarında aktif büyüme dönemlerinde hortensia bitkisine uygun gübreleri vermek gerekmektedir. Genel olarak organik gübre veya özel hortensia gübresi tercih edilebilir. Gübre seçiminde, bitkinin ihtiyaç duyduğu besin maddelerine dikkat etmek önemlidir. Hortensia bitkileri için azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) gibi temel besin maddeleri önemlidir. Azot bitkinin yapraklarının gelişimini teşvik ederken, fosfor kök gelişimine ve çiçeklenmeye katkı sağlar. Potasyum ise bitkinin genel sağlığını ve direncini artırır. Gübrelemeyi doğru miktarlarda yapmak da önemlidir. Gübre üreticisinin önerdiği dozajları takip etmek ve aşırı gübrelemeden kaçınmak önemlidir. Aşırı gübreleme bitkide yanıklara ve kök hasarına neden olabilir. Düzenli olarak gübrelemenin bitkinin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde yapılması en iyisidir. Hortensia bitkileri ayrıca mikro besinlere de ihtiyaç duyar. Özellikle demir (Fe) ve magnezyum (Mg) gibi mikro besin maddeleri, bitkinin yapraklarının sağlıklı ve renkli olmasına yardımcı olur. Bu nedenle, gübre seçerken mikro besin maddelerinin içeriğine dikkat etmek önemlidir. Gübrelemeyi düzenli olarak yapmak, hortensia bitkilerinin sağlıklı büyümesini ve renkli çiçeklerini korumasına yardımcı olur. Bitkinin büyüme dönemlerinde uygun gübreleri seçmek ve doğru dozlarda uygulamak, bitkinin besin ihtiyaçlarını karşılamasını sağlar. Düzenli gübreleme ile hortensia bitkileri göz alıcı güzelliklerini sergiler.

Hortensia Fidelerinin Seçimi ve Ekimi

Hortensia Fidelerinin Seçimi ve Ekimi Hortensia bitkileri bahçelerde ve süsleme amaçlı kullanılan popüler bitkilerdir. Hortensia fidelerinin doğru seçimi ve ekimi, bitkinin sağlıklı bir şekilde büyümesini ve güzel çiçekler vermesini sağlamak için önemlidir. Hortensia fideleri seçerken, sağlıklı ve iyi köklenmiş fideler tercih edilmelidir. Fidelerin yaprakları canlı ve yeşil olmalı, hastalık belirtileri veya zararlı böceklerin bulunmaması gerekmektedir. Fidelerin kökleri iyi gelişmiş olmalı ve topraktan kolayca ayrılabilmelidir. Ekim yapmadan önce fideler için uygun bir yer seçmek önemlidir. Hortensialar genellikle güneşli veya yarı gölgeli alanları tercih eder. Toprağın iyi drene edilmiş ve humusça zengin olması hortensiaların sağlıklı büyümesini destekler. Fidelerin ekileceği alanı hazırlarken, toprağı iyice kazın ve çıkardığınız toprak üzerine organik gübre veya kompost ekleyebilirsiniz. Hortensia fidelerini dikmeden önce, fidelerin köklerini hafifçe suya batırarak nemlendirebilirsiniz. Bu, fidelerin daha iyi köklenmesine yardımcı olur. Ardından, fideleri toprağa dikmeden önce fidelerin boyutuna ve dikim aralığına uygun bir çukur açın. Fideleri dikmeden önce köklerin düzgün bir şekilde yerleştirildiğinden emin olun ve ardından çukuru toprakla doldurun. Toprağı hafifçe bastırarak fidelerin stabil olmasını sağlayın. Hortensia fidelerinin ekiminden sonra düzenli sulama yapmak önemlidir. Fidelerin köklerinin iyi bir şekilde yerleşmesi ve büyümesi için düzenli nemli bir ortam sağlanmalıdır. Sulama işlemi, toprak yüzeyi hafifçe kuruduktan sonra yapılmalıdır. Hortensia fidelerinin seçimi ve ekimi, bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesini ve çiçeklenmesini sağlamak için kritik bir adımdır. Sağlıklı fideler seçmek, uygun bir ekim yeri hazırlamak ve fideleri doğru bir şekilde dikmek, hortensiaların uzun ömürlü ve göz alıcı bitkiler olarak gelişmesine yardımcı olur.

Hortensia Kesme ve Budama Teknikleri

Hortensia Kesme ve Budama Teknikleri Hortensia bitkileri, doğru kesme ve budama teknikleriyle şekillendirilebilir, sağlıklı bir şekilde büyüyebilir ve bol çiçek verebilir. Hortensiaların doğru kesme ve budama işlemleri, bitkinin genel görünümünü iyileştirirken çiçeklenme miktarını da artırır. Hortensia bitkileri genellikle ilkbahar veya sonbahar aylarında budanır. İlkbaharda, yeni büyüme başlamadan önce budama işlemi yapmak, bitkinin şeklini kontrol etmek ve gerektiğinde düzenlemeler yapmak için idealdir. Sonbaharda ise eski ve hastalıklı dalları kaldırmak için budama yapılabilir. Budama işlemine başlamadan önce, uygun araçları kullanmak ve keskin bir makas veya budama testereleriyle çalışmak önemlidir. Kesimlerin temiz ve düzgün olması, bitkinin iyileşmesini hızlandırır ve hastalıklara karşı direncini artırır. Budama işlemine başlarken, öncelikle bitkinin genel görünümünü gözlemlemek önemlidir. Eski ve kurumuş dalları, hastalıklı veya zarar görmüş yaprakları tespit etmek ve bunları kaldırmak gerekmektedir. Sağlıklı dalların kesilmesi bitkiyi zarar verebilir, bu nedenle sadece gereken kesimleri yapmak önemlidir. Hortensia bitkileri, bazı çeşitlerinde çiçeklerini önceki yılın sürgünlerinde oluşturur. Bu tür bitkilerde budama işlemi çiçeklenmeyi etkileyebilir. Eğer bitkinizde çiçeklenme sürgünleri varsa, bunları kesmemeye özen gösterin. Ancak, bitkinin şeklini kontrol etmek veya boyunu kısaltmak için bazı sürgünleri kesmek istiyorsanız, çiçeklenme miktarını etkileyeceğini unutmayın. Hortensia bitkilerinin yan dalları da düzenli olarak budanmalıdır. Bu, bitkinin genel görünümünü iyileştirir ve havalandırmayı artırır. Yan dalları keserken, gövdeye yakın kesim yapmaya dikkat edin ve düzgün bir açıyla kesmeye özen gösterin. Hortensia bitkileri, doğru kesme ve budama teknikleriyle daha sağlıklı ve çekici hale gelebilir. İlkbahar veya sonbahar aylarında uygun kesimler yaparak eski ve hastalıklı dalları kaldırabilir, bitkinin şeklini kontrol edebilir ve çiçeklenme miktarını artırabilirsiniz.

Hortensia Hastalıkları ve Zararlılarıyla Mücadele

Hortensia Hastalıkları ve Zararlılarıyla Mücadele Hortensia bitkileri, bazen çeşitli hastalıklar ve zararlılar tarafından etkilenebilir. Bu nedenle, bitkilerin sağlıklı ve çiçek açan bir şekilde büyümesini sağlamak için hastalıklar ve zararlılarla mücadele etmek önemlidir. Hortensia bitkilerinin en yaygın hastalıklarından biri gri küf veya botrytis küfüdür. Bu hastalık, nemli ortamlarda gelişir ve bitkinin yaprakları, çiçekleri ve gövdeleri üzerinde gri veya kahverengi lekeler oluşturur. Botrytis küfü ile mücadele etmek için bitkilerin etrafındaki hava dolaşımını iyileştirmek, suyu bitkinin yapraklarına değmeden sulamak ve etkilenen kısımları hemen kesmek ve atmak önemlidir. Diğer bir yaygın hastalık olan kök çürüklüğü, köklerin fazla nemli veya kötü drene edilmiş topraklarda çürümesine neden olur. Kök çürüklüğüne karşı mücadelede, bitkilerin uygun şekilde sulanması ve iyi drene edilmiş toprak kullanılması gerekmektedir. Eğer bitkilerde kök çürüklüğü belirtileri görülüyorsa, etkilenen bitkiler çıkarılmalı ve sağlıklı bitkilerin büyümesine olanak sağlamak için toprak iyice temizlenmelidir. Hortensia bitkileri ayrıca yaprak bitleri, örümcek akarı ve kabuklu bit gibi zararlılar tarafından da etkilenebilir. Bu zararlılar bitkilerin yapraklarına saldırarak bitki özsuyunu emer ve bitkinin büyümesini engeller. Zararlılarla mücadelede, bitkilerin düzenli olarak gözlemlenmesi ve zararlıların erken belirtilerinin tespit edilmesi önemlidir. Zararlılarla mücadelede, bitkileri su püskürtmek veya doğal böcek savarları kullanmak gibi organik yöntemler tercih edilmelidir. Hortensia hastalıkları ve zararlılarıyla mücadele etmek, bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesini ve çiçek açmasını sağlamak için önemlidir. Düzenli olarak bitkilerin gözlemlenmesi, uygun sulama ve gübreleme yöntemlerinin uygulanması ve zararlıların erken tespiti, bitkilerin korunmasında etkili olacaktır. Eğer hastalık veya zararlılarla mücadele konusunda şüpheleriniz varsa, bir bahçe uzmanından yardım almanız önerilir.

Hortensia Çeşitleri ve Renk Seçenekleri

Hortensia Çeşitleri ve Renk Seçenekleri Hortensia bitkileri, çeşitlilikleri ve farklı renk seçenekleriyle bahçelerde popüler bir seçenek haline gelmiştir. Hortensia türleri, farklı çiçek şekilleri, boyutları ve renkleriyle dikkat çeker. İşte hortensia çeşitleri ve renk seçenekleri hakkında bilmeniz gerekenler: Hortensia macrophylla: Bu en yaygın hortensia çeşidi, büyük ve yoğun çiçek kümesiyle tanınır. Çiçeklerin rengi, toprak pH'sına bağlı olarak değişir. Asidik topraklarda mavi veya mor, alkali topraklarda pembe tonlarına dönüşebilir. Hortensia arborescens: Bu çeşit, beyaz veya yeşilimsi beyaz çiçekleriyle bilinir. Büyük ve küresel şekilli çiçek kümeleri oluşturur. Dayanıklı ve rahat büyüyen bir çeşittir. Hortensia paniculata: Bu çeşit, genellikle konik şekilli çiçek kümeleri üretir. Çiçekler, beyazdan kırmızıya kadar değişen renk tonlarına sahip olabilir. Hortensia paniculata çeşitleri genellikle diğer çeşitlere göre daha büyük ve daha dik bir büyüme şekline sahiptir. Hortensia quercifolia: Bu çeşit, yapraklarının meşe yaprağına benzerliğiyle tanınır. Beyaz veya yeşilimsi beyaz çiçekler oluşturur. Sonbaharda yaprakları çekici bir kırmızı-kahverengi renge dönüşebilir. Hortensia serrata: Bu çeşit, küçük ve düzgün çiçek kümeleri üretir. Çiçeklerin renkleri toprak pH'sına bağlı olarak mavi, mor veya pembe tonlarında olabilir. Hortensia bitkileri, çeşitli renk seçenekleriyle bahçelerde estetik bir görünüm sağlar. Mavi, mor, pembe, beyaz ve yeşilimsi beyaz gibi farklı renk tonlarına sahip çiçekler, bahçenize renkli bir dokunuş katar. Hortensia çeşitlerinin seçimi, tercih ettiğiniz renklerin yanı sıra bitkinin büyüme koşullarına ve bahçenizin tasarımına bağlı olarak yapılmalıdır. Hortensia çeşitleri, farklı büyüklüklerde ve farklı çiçek şekillerinde gelir.

Hortensia Bakımında Işık ve Sıcaklık İhtiyaçları

Hortensia Bakımında Işık ve Sıcaklık İhtiyaçları Hortensia bitkileri, doğru ışık ve sıcaklık koşullarında sağlıklı bir şekilde büyümek ve çiçek açmak için belirli ihtiyaçlara sahiptir. Işık ve sıcaklık, hortensia bitkilerinin gelişimini etkileyen önemli faktörlerdir. Hortensia bitkileri, kısmi gölge veya gölgeli bölgelerde yetişmeye daha uygun olan bitkilerdir. Direkt güneş ışığından korunmaları önemlidir, çünkü aşırı güneş ışığı yapraklarda yanıklara neden olabilir. Hortensia bitkileri, sabah veya akşam güneşi alan bir yerde yetiştirilmelidir. Eğer bitkinin yaprakları soluyor veya yanık izleri gösteriyorsa, daha fazla gölgeli bir alana taşınması gerekebilir. Hortensiaların sıcaklık ihtiyaçları bitkinin türüne bağlı olarak değişir. Genel olarak, hortensia bitkileri ılıman iklimleri tercih eder. Ortalama sıcaklığın 15-25°C arasında olduğu bölgelerde daha iyi büyürler. Sıcaklık, bitkinin çiçeklenmesini etkileyebilir. Sıcaklık düşüşleri çiçek tomurcuklarını olumsuz etkileyebilir, bu nedenle don riski olan bölgelerde bitkilerin korunması önemlidir. Hortensia bitkileri ayrıca nemli bir ortamı tercih ederler. Yaprakları düzenli olarak su püskürtmek veya bitkinin etrafına nemlendirici malzemeler yerleştirmek, nem düzeyini artırmaya yardımcı olabilir. Ancak, aşırı sulama bitkinin köklerinin çürümesine neden olabilir, bu yüzden toprağın yüzeyinin kurumasını beklemek ve ardından bitkiye uygun miktarda su vermek önemlidir. Hortensia bitkilerinin ışık ve sıcaklık ihtiyaçlarını karşılamak, sağlıklı büyümelerini ve çiçeklenmelerini desteklemek için önemlidir. Doğru miktarda gölge, ılıman sıcaklıklar ve nemli bir ortam sağlandığında, hortensia bitkileri bahçenizin güzelliğini artıran göz alıcı çiçekler sunabilir. Hortensia bitkilerinin büyüme ihtiyaçlarına dikkat etmek, bitkinizin uzun ömürlü olmasını ve canlı renklere sahip olmasını sağlayacaktır.

Hortensia Çiçeklenme Süreci ve Bakım İpuçları

Hortensia Çiçeklenme Süreci ve Bakım İpuçları Hortensia bitkileri, büyüleyici çiçekleriyle bahçelerde ve peyzajlarda görsel bir şölen sunar. Ancak, doğru bakım ve dikkat gerektiren bir çiçeklenme sürecine sahiptirler. İşte hortensia çiçeklenme süreci ve bakımı için bazı ipuçları: Çiçeklenme Süreci: Hortensia bitkileri genellikle ilkbahar ve yaz aylarında çiçek açar. Çiçeklenme süreci bitkinin türüne ve büyüme koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hortensia bitkilerinin çiçek tomurcukları, genellikle bir önceki yılın yaz veya sonbahar aylarında oluşur. Kış mevsimi boyunca dinlenme dönemi geçirdikten sonra, ilkbaharda yeni sürgünler ve çiçekler ortaya çıkar. Gübreleme: Hortensia bitkilerinin çiçeklenme sürecini desteklemek için doğru gübreleme yapmak önemlidir. Çiçeklenme dönemi öncesi ve dönemi boyunca bitkilere dengeli bir azot, fosfor ve potasyum içeren gübreler verilebilir. Fosfor içeriği yüksek gübreler, çiçek tomurcuklarının oluşumunu teşvik eder. Ancak, aşırı gübreleme bitkinin yapraklarını yanabilir ve çiçeklenmeyi olumsuz etkileyebilir, bu nedenle gübre miktarını üreticinin talimatlarına göre ayarlamak önemlidir. Sulama: Hortensia bitkilerinin düzenli ve uygun sulama alması çiçeklenme sürecini etkiler. Toprağın yüzeyinin kurumasına izin vermeden bitkilere düzenli olarak su vermek önemlidir. Ancak, aşırı sulama bitkinin köklerinin çürümesine neden olabilir. Sulama miktarını bitkinin ihtiyaçlarına ve yerel iklim koşullarına göre ayarlamak önemlidir. Budama: Hortensia bitkileri, çiçeklenme sürecini teşvik etmek için düzenli budama gerektirir. Budama işlemi genellikle ilkbahar başlarında yapılmalıdır. Ölü veya hasarlı dalların kesilmesi, bitkinin sağlıklı bir şekilde büyümesini teşvik eder. Ayrıca, geçen yılın sürgünleri üzerinde budama yapmak, yeni sürgünlerin ve çiçeklerin oluşumunu destekler. Hortensia bitkileri çiçeklenme sürecinde dikkatli bakım ve özen gerektirir.